Gama Aminobütirik Asit (GABA) Nedir, Ne İşe Yarar?

Gama Aminobütirik Asit Faydaları Nelerdir?

• Sinir sistemi fonksiyonlarını destekleyebilir: Merkezi sinir sisteminde inhibitör bir rol oynayarak sinyal iletimine katkı sağlayabilir (6).

• Metabolik süreçlerde görev alabilir: Belirli biyokimyasal yollarla sentezlenerek vücudun işleyişinde rol oynayabilir (4).

• Beyin fonksiyonlarını düzenlemeye yardımcı olabilir: GABA reseptörleriyle etkileşime girerek sinirsel aktivitenin düzenlenmesinde görev alabilir (7).

Gama Aminobütirik Asit Zararları Var mı?

Bazı çalışmalara göre yüksek oranda GABA tüketimi, kan basıncında hafif bir düşüşe neden olabilir. Özellikle tansiyon ilaçları ile birlikte kullanıldığında dikkatli olunması önerilir. GABA takviyelerinin uzun süreli kullanımına dair kesin veriler sınırlıdır. Gebelik ve emzirme dönemindeki etkileri konusunda yeterli araştırma bulunmamaktadır (8).

Gama Aminobütirik Asit Hangi Besinlerde Bulunur?

• Fermente gıdalar (kimchi, yoğurt, miso) (9)

• Filizlenmiş tahıllar, baklagiller ve bazı sebzeler (5)

Gama Aminobütirik Asit Yüksekliği Nasıl Anlaşılır?

Gama aminobütirik asit yüksekliği, laboratuvar testleri ile değerlendirilebilir. Beyin omurilik sıvısı (BOS) ve sinir dokusunda ölçümler yapılarak incelenmektedir (6).

GABA Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

GABA eksikliği, sinir sistemi ile ilişkili çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir ve bireyler arasında farklılık gösterebilir. Araştırmalar, GABA seviyelerinin düşük olmasının uyku düzeninde bozulmalara, özellikle erken uyanma ve uykusuzluk gibi sorunlara yol açabileceğini öne sürmektedir. Bunun yanı sıra, kas gerginliği veya kas tonusunda değişiklikler gibi fiziksel belirtiler de gözlemlenebilir (10,11)

GABA Nasıl Yükseltilir?

Vücuttaki GABA seviyeleri beslenme, yaşam tarzı ve metabolik faktörlerden etkilenebilir. Kimchi, miso ve yoğurt gibi fermente gıdalar doğal olarak GABA içerir (9). Araştırmalar ayrıca GABA üretimini artırmak için tahılların filizlendirilmesi ve mikrobiyal fermantasyon gibi farklı teknikleri incelemektedir (5).

GABA Uyku Yapar mı?

GABA’nın sinir sistemindeki rolü nedeniyle uyku düzeniyle ilişkili olabileceği düşünülür. GABA, sinir sisteminde belirli reseptörlere bağlanarak nöronal aktiviteyi etkiler (6). İnhibitör sinyalleşmede rol oynayarak nöronların iletişimini etkileyebilir. GABA'nın uyanıklık ve bilinç durumu üzerindeki etkileri halen araştırılmaktadır (12).

GABA Bağımlılık Yapar mı?

GABA’nın doğrudan bağımlılık yapıcı bir etkisi olup olmadığını anlamak için yeterli veri yoktur. Çalışmalar, GABA reseptör aktivasyonunun sinir iletimini nasıl etkilediğini ve uzun süreli dış GABA kaynaklarına maruz kalmanın reseptör hassasiyetini değiştirip değiştirmediğini araştırmaktadır. GABA'nın uzun vadeli işlev değişikliklerinin beyin kimyası üzerindeki etkilerini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır (13,14).

GABA Kilo Aldırır mı?

GABA’nın kilo alımı üzerindeki etkileri henüz tam olarak belirlenmemiştir, ancak metabolizma ve enerji dengesi ile olan ilişkisi bilimsel çalışmalarla araştırılmaktadır. Bazı araştırmalar, GABA'nın bağırsak mikrobiyotası, sindirim süreçleri ve metabolik işlevler ile etkileşime girebileceğini öne sürmektedir (5). Özellikle fermente gıdalardan alınan GABA’nın vücudun enerji metabolizmasını nasıl etkilediği incelenmiş ve bazı çalışmalarda, GABA’nın lipit metabolizmasını ve glikoz kullanımını düzenleyebileceği gözlemlenmiştir (15). 

GABA Nerede Üretilir?

GABA, beyinde ve vücudun diğer bölümlerinde sentezlenir. Öncelikle glutamik asidin glutamik asit dekarboksilaz (GAD) enzimi tarafından dekarboksilasyonu yoluyla üretilir (4). Bu süreç, GABA'nın nörotransmiter olarak işlev gördüğü nöronlarda gerçekleşir. Beynin yanı sıra, GABA sentezinin hipofiz bezi ve böbrekler gibi diğer dokularda da gerçekleştiği belirlenmiştir, bu da onun fizyolojik düzenlemede daha geniş bir rol oynayabileceğini göstermektedir (16).