Treonin (L Treonin) Nedir, Ne İşe Yarar? Tüm Faydaları

Treonin amino asidi (L-treonin), insan ve hayvan sağlığı için önemli olan bir temel amino asittir. Vücutta sentezlenemediği için besinler veya takviyeler yoluyla alınması gerekmektedir. Protein sentezinde temel bir yapı taşı olan treonin, metabolik süreçler, bağışıklık fonksiyonları ve bağırsak sağlığı gibi birçok hayati işlevde rol oynar. L-treonin, treoninin biyolojik olarak aktif formudur ve vücutta bu formda kullanılır (1).

Bu yazıda, treonin amino asidinin ne olduğu, biyolojik olarak aktif formu olan L-treoninin özellikleri, vücutta üstlendiği temel görevler, eksikliği durumunda ortaya çıkabilecek belirtiler ve metiyonin ile sistin gibi diğer amino asitlerle arasındaki temel farklar, ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır.

Treonin Nedir?

Treonin, insan vücudu tarafından üretilemeyen ve bu nedenle diyet veya takviyeler yoluyla alınması gereken temel bir amino asittir. L-treonin, treoninin biyolojik olarak aktif formudur ve vücutta bu formda kullanılır. Protein sentezine katılarak hücre büyümesi ve doku onarımı gibi birçok metabolik süreci destekler. Aynı zamanda bağırsak sağlığında rol alan ve müsin adı verilen önemli bir protein türünün üretiminde de rol oynar (1).

Treonin Ne İşe Yarar?

Treonin, vücutta proteinlerin temel yapı taşlarından biri olarak bulunur ve kas dokusunun gelişiminde ve onarımında rol alır. Ayrıca, bağırsak sağlığı ile ilişkilendirilir. Bağırsak mukozasında bulunan ve koruyucu bir bariyer oluşturan müsinlerin yapısında treoninin yer aldığı bilinmektedir (2). 

Treonin besinler yoluyla alınabildiği gibi treonin takviyesi olarak da alınabilir. Bu takviyeler, genelde L-treonin formunda bulunur ve çeşitli biyokimyasal süreçlere dahil olabilir (2, 3).

Treonin Faydaları Nelerdir?

Treoninin potansiyel faydaları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Bağırsak Sağlığı: Bağırsak sağlığı ile ilgili yapılan bir araştırmada, treoninin bağırsak mukozasında bulunan ve koruyucu bir bariyer işlevi gören müsinlerin üretiminde yer aldığı belirtilmiştir. Bu çalışmada, müsin üretimindeki artışın bağırsak duvarının bütünlüğünü korumaya katkı sağlayabileceği ifade edilmiştir (4).

• Bağışıklık Sistemi: Bağışıklık sistemi üzerine yapılan bir araştırmada, treoninin müsin üretiminde yer alması nedeniyle bağışıklık sisteminin işlevine katkı sağlayabileceği ifade edilmiştir. Araştırma bulguları, müsinlerin bağırsak bütünlüğünün korunmasına yardımcı olduğunu ve bu yapının bağışıklık sistemi ile etkileşimde bulunduğunu göstermiştir (5).

• Yağ Metabolizması: Treonin ve yağ metabolizması arasındaki ilişkiyi inceleyen bir çalışmada, treonin seviyesinin vücutta yağ kütlesi ile ilişkili olabileceği belirtilmiştir. Araştırma bulgularında, treoninin lipid metabolizması ile bağlantılı süreçlerde yer aldığı ifade edilmiştir (6).

• Doku Onarımı: Doku onarımı ve hücre büyümesi ile ilgili yapılan bir araştırmada, treoninin protein sentezine katkıda bulunduğu ve hücre yenilenmesi süreçlerinde yer aldığı ifade edilmiştir. Bu çalışmada, treoninin hücrelerin G1/S döngüsü geçişinde rol oynadığı ve kök hücre yenilenmesine dahil olduğu belirtilmiştir (7).

Treonin takviyesi yukarıdaki potansiyel etkileri nedeniyle, besinlerle yeterli miktarda alınamadığında tercih edilebilir. Treoninin, sporcular arasında yaygın olarak kullanılan whey protein içinde de yer alır. Whey protein, birçok temel amino asidi içeren zengin bir protein kaynağı olarak bilinir ve treonin de bu amino asitler arasında yer alır (8).

Treonin Düşüklüğü Nedir?

Treonin düşüklüğü, vücutta yeterli treonin bulunamaması durumunu ifade eder. Bazı araştırmalarda, treonin eksikliği ile bağırsak bariyerinin bütünlüğü arasında bir ilişki olduğu ifade edilir. Bu durumun, bağırsak mukozasında müsin üretiminin azalması ve bunun sonucunda bağırsak geçirgenliğinin artmasıyla bağlantılı olabileceği belirtilir (9).

Treoninin bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri de incelenmiş ve treonin düzeyindeki düşüşün, proinflamatuar ve antiinflamatuar sitokinlerde değişikliklerle ilişkilendirilebileceği ifade edilmiştir (10).

Treonin Değeri Kaç Olmalı?

Sağlıklı bireylerde, vücuda alınması gereken treonin miktarı yaşa ve sağlık durumuna göre değişir. Araştırmalar, günlük treonin gereksiniminin vücut ağırlığına göre kilogram başına 19 mg olabileceğini belirtir (11). 

Treonin, Metiyonin ve Sistin Arasındaki Fark Nedir?

Treonin protein sentezi, bağışıklık desteği ve bağırsak sağlığında rol oynar. Metiyonin, antioksidan desteği ve karaciğer sağlığı için gereklidir. Sistin ise antioksidan savunma sistemi için önemli olan glutatyonun üretiminde kullanılır (12).

Treonin ve metiyonin esansiyel amino asitlerdir, yani vücutta üretilemezler ve diyet yoluyla alınmaları gerekir. Sistin ise esansiyel olmayan bir amino asittir ancak sistein formu metiyoninden türetilebilir. Bu üç amino asit, farklı biyolojik süreçlerde önemli roller üstlenir (13,14).

Treonin Hangi Besinlerde Bulunur?

Treonin, birçok hayvansal ve bitkisel besin kaynağında doğal olarak bulunan bir amino asittir. Hayvansal protein kaynakları arasında et (sığır eti, tavuk, kuzu eti), balık (somon, ton balığı, morina), yumurta ve süt ürünleri (süt, yoğurt, peynir, kefir) yer alır (15).

Bitkisel protein kaynakları da treonin içeriği açısından önemlidir.Baklagiller (nohut, mercimek, fasulye, bezelye, soya fasulyesi) ve tam tahıllar (yulaf, esmer pirinç, kinoa, buğday) treonin sağlayan bitkisel kaynaklar arasında yer alır. Kuru yemişler ve tohumlar (ceviz, badem, chia tohumu, keten tohumu) da belirli miktarda treonin sağlar. Ancak bitkisel kaynaklardaki treonin miktarı, hayvansal kaynaklara göre genellikle daha düşüktür (16).

İlginizi Çekebilir: Lösin Nedir, Ne İşe Yarar? Bilimsel Faydaları