Alfa Lipoik Asit (ALA) Nedir, Ne İşe Yarar? Tüm Faydaları

Alfa Lipoik Asit (ALA), vücutta doğal olarak bulunan ve çeşitli biyokimyasal süreçlerde rol alan bir bileşiktir. Yapısı gereği hem suda hem de yağda çözünebilir olması nedeniyle farklı sistemlerde araştırmalara konu olmuştur. Hücresel mekanizmalarda enerji üretimi ile ilişkili olduğu ve oksidatif süreçte yer aldığı bilinmektedir. Vücut tarafından belirli oranlarda sentezlenen bu içerik, farklı besinlerden veya takviyelerden de alınabilir (1).

Bu yazımızda alfa lipoik asitin özelliklerini, potansiyel faydalarını, olası yan etkilerini, eksiklik belirtilerini, kaynaklarını ve kullanımına ilişkin araştırma bulgularını inceleyeceğiz.

Alfa Lipoik Asit Nedir?

Alfa lipoik asit hem hayvansal hem de bitkisel dokularda bulunan organik bir bileşiktir. Mitokondriyal reaksiyonlarda önemli bir koenzim olarak görev yapan alfa lipoik asitin, karbonhidrat ile amino asit metabolizmasında rol aldığı bilinmektedir (1). Bu bileşen, bireylerin alımını desteklemek adına alfa lipoik asit takviyesi olarak da karşımıza çıkar.

Alfa Lipoik Asit Ne İşe Yarar?

Alfa lipoik asit, vücutta çeşitli biyolojik süreçlerde yer alan bir bileşiktir. Bu bileşiğin hücresel mekanizmalara katıldığı ve farklı uygulama alanlarına sahip olduğu görülmüştür. Alfa lipoik asit cilt ile ilgili çalışmalara da konu olmuştur. Bu nedenle, çeşitli cilt bakım ürünlerinde de yer alır (2).

Alfa lipoik asit takviyesi farklı formlarda üretilerek bireylerin kullanımına sunulur. R formu alfa lipoik asit; alfa lipoik asidin doğal ve biyolojik olarak aktif formunu ifade eder. Bu formun emilim ve biyoyararlanım açısından daha etkili olduğu bazı araştırmalarda incelenmiştir (2).

Alfa Lipoik Asit Faydaları Nelerdir?

Alfa lipoik asit yararları açısından değerlendirilmiştir. Vücutta birçok biyokimyasal mekanizmaya katıldığı bilinen bu bileşiğin potansiyel etkileri şu şekildedir:

• Metabolik Süreçlere Katılım: Alfa lipoik asit, hücresel enerji üretiminde yer alan bileşiklerden biri olarak tanımlanır (3).

• Sinir Sağlığı: Alfa lipoik asit ayak yanması ile ilişkilendirilen bazı durumlarla beraber ele alınmıştır. Bazı çalışmalarda incelenmiş ve oksidatif stres seviyesini düşürerek sinir hücrelerini destekleyebileceği ifade edilmiştir (4).

• Cilt Üzerine Etkileri: Alfa lipoik asit cilde faydaları kapsamında, hücresel süreçlerde yer alması nedeniyle ciltle ilişkili mekanizmalar içinde bulunabilir. Cilt hücrelerinin dış etkenlere karşı tepkisini destekleyebileceği araştırmalarda ele alınmıştır (5).

• Saç ile İlişkisi: Alfa lipoik asit saça faydaları açısından, saç derisinde yer alan hücresel süreçlerle birlikte değerlendirilmiştir. Alfa lipoik asidin, cilt hücrelerinin dış etkenlere karşı tepkisini destekleyebileceği araştırmalarda ele alınmıştır (6).

Alfa Lipoik Asit Yan Etkileri Var mı?

Alfa lipoik asit genellikle güvenli kabul edilen bir bileşiktir, ancak bazı kişilerde yan etkiler görülebilir. Çeşitli çalışmalar, özellikle yüksek doz alfa lipoik asit kullanımının sindirim sistemi ile ilişkili yan etkilere neden olabileceğini rapor etmiştir. Özellikle yüksek dozlarda alfa lipoik asit mide yanması gibi hafif sindirim sorunları yaşanabilir. Bunun dışında, belirli vakalarda alerjik reaksiyonlar veya kan şekeri seviyelerinde değişiklikler görülebileceği bildirilmiştir (7).

Genel olarak, alfa lipoik asit zararları minimum düzeydedir ve çoğu kullanıcıda ciddi yan etkiler bildirilmemiştir. Ancak, herhangi bir rahatsızlık veya yan etki oluşmasını önlemek için kullanmadan önce bir sağlık uzmanına danışılması önerilmektedir (7).

Alfa Lipoik Asit Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Alfa lipoik asit eksikliği belirtileri insanlarda doğrudan belgelenmemiştir, çünkü vücut bu bileşiği doğal olarak sentezler. Ancak, belirli metabolik bozuklukları olan bireylerde düşük alfa lipoik asit seviyeleri gözlemlenmiştir. Özellikle diyabet hastalarında ve mitokondriyal disfonksiyon ile ilişkili durumlarda, alfa lipoik asit üretiminin azaldığı bazı çalışmalarda belirtilmiştir (8).

Ayrıca lipoik asit sentezinde rol oynayan enzimlerin eksikliği, sinir sistemiyle ilgili semptomlarla ilişkilendirilmiştir. Bununla birlikte, eksiklik durumunun kesin sonuçlar doğurup doğurmadığını belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır (8).

Alfa Lipoik Asit Nelerde Var?

Alfa lipoik asit içeren besinler şunlardır (9):

• Sakatatlar (karaciğer, böbrek)

• Ispanak, brokoli, domates

• Maya ve patates

Alfa Lipoik Asit Nasıl Kullanılır?

Alfa lipoik asit kürü genellikle kapsül veya tablet formunda takviye olarak alınır. Araştırmalarda, alfa lipoik asidin aç karnına alındığında emilim oranının daha yüksek olabileceği değerlendirilmiştir. Ancak, bireysel sağlık durumu ve mide hassasiyetine bağlı olarak öğünlerle birlikte alınması önerilebilir (10).

Alfa lipoik asit kullananlar, genellikle günde 300-600 mg arasında değişen dozlarda kullanım bildirmiştir. Farklı doz seviyelerinde yapılan çalışmalarda, 600 mg/gün dozunun yaygın olarak tercih edildiği belirtilmiştir. Ancak alfa lipoik asitin günlük servis oranı kişisel ihtiyaçlara ve sağlık durumuna bağlı olarak değişebileceğinden, kullanmadan önce bir sağlık profesyoneline danışılması önerilmektedir (11,12).

Alfa Lipoik Asit Ne Zaman Kullanılır?

Alfa lipoik asit takviyeleri genellikle sabahları aç karnına veya öğünlerden önce alınır. Ancak, kullanım zamanı ve dozu konusunda en doğru bilgi için bir sağlık profesyoneline danışılması önemlidir (13).

En İyi Alfa Lipoik Asit Nasıl Seçilir?

En iyi alfa lipoik asit takviyesi seçerken, ürünün üretim standartlarını incelemek önemlidir. Yapılan araştırmalarda, farklı formlardaki alfa lipoik asit takviyelerinin biyoyararlanım düzeyleri karşılaştırılmıştır.Bu nedenle ürün etiketlerini dikkatlice okumak ve gerekirse bir uzmana danışmak faydalı olacaktır (14).

Alfa Lipoik Asit Kimler Kullanamaz?

Alfa lipoik asit, kan şekeri seviyelerini düşürebileceğinden, diyabet hastaları ve hipoglisemi riski taşıyan bireyler tarafından dikkatli kullanılmalıdır. Ayrıca, hamile ve emziren kadınlar ile kronik hastalığı olan bireylerin kullanmadan önce doktorlarına danışmaları önerilir (15).

Alfa Lipoik Asit Hangi Formlarda Bulunur?

ALA, farklı tercihlere ve uygulamalara uygun çeşitli formlarda bulunur:

• Alfa Lipoik Asit Serumu: Cilt bakım rutinlerinde kullanılan topikal formülasyonlardır.

• Alfa Lipoik Asit Kapsülü: Kapsül formunda bulunan oral takviyelerdir.

• Alfa Lipoik Asit Kremi: Cilde uygulanan topikal kremlerdir.

• Alfa Lipoik Asit Tableti: Oral tüketim için tablet formudur.

• Alfa Lipoik Asit Ampulü: Genellikle klinik uygulamalarda kullanılan konsantre sıvı formdur.

Alfa Lipoik Asit Zayıflatır mı?

Alfa lipoik asit ve alfa lipoik asit l karnitin kombinasyonu, metabolik süreçlerle ilişkilendirilmiş ve bazı çalışmalarda enerji dengesine katkı sağlayabileceği öne sürülmüştür. Yapılan bazı meta-analizlerde, alfa lipoik asit takviyesinin vücut ağırlığı ve BMI üzerinde küçük ama anlamlı etkiler gösterebileceği bildirilmiştir (16).

Ancak, alfa lipoik asit doğrudan kilo kaybına neden olan bir bileşen olarak kabul edilmez. Bazı araştırmalarda, kilo kaybının genel yaşam tarzı ve diyet değişiklikleriyle ilişkili olduğu gözlemlenmiştir (17).

Alfa Lipoik Asit Gençleştirir mi?

Alfa lipoik asit kolajen üretim sürecinde yer aldığı belirtilen bir bileşiktir. Araştırmalar, cilt hücrelerinde oksidatif stresle mücadelede rol oynayabileceğini göstermektedir. Alfa lipoik asit içeren cilt ürünleri yaşlanma karşıtı etkiler açısından değerlendirilmiş ve ciltle ilgili mekanizmalara dahil olduğu gözlemlenmiştir. Ancak, alfa lipoik asidin doğrudan gençleştirici bir etkisi olduğuna dair kesin bilimsel kanıtlar bulunmamaktadır (18).

Kolajen hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için burayı tıklayın.

SIK SORULAN SORULAR

Alfa Lipoik Asit Sabah mı Akşam mı İçilir?

Alfa lipoik asidin sabah veya akşam alınması konusunda net bir kural bulunmamaktadır. Genellikle sabahları alındığı bilinir. Çalışmalar, bireysel metabolizmaya bağlı olarak farklı zamanlarda alımının etkili olabileceğini göstermektedir (19).

Alfa Lipoik Asit Aç mı Tok mu İçilir?

Bazı araştırmalar, alfa lipoik asidi aç karnına almanın emilimini artırabileceğini öne sürse de her ihtimale karşı mide rahatsızlığı yaşamamak adına tok karnına almayı tercih eden kişiler de bulunmaktadır (20). Kullanım koşulları için öncelikle uzman görüşü alınmalıdır.

Alfa Lipoik Asit Yorgunluk Yapar mı?

Bazı kişiler alfa lipoik asit kullanımından sonra hafif yorgunluk bildirmiştir, ancak bunun kesin bir yan etki olup olmadığı net değildir. Yapılan bazı hayvan çalışmalarında, alfa lipoik asidin kas kütlesi ve kas fonksiyonları üzerindeki etkileri değerlendirilmiş ve yorgunluk protokollerine karşı toparlanma sürecinde rol oynayabileceği gözlemlenmiştir. Ancak, insanlarda yorgunluk ile doğrudan bağlantısını netleştirmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır (21, 22).

Glutatyon mu Alfa Lipoik Asit mi?

Glutatyon ve alfa lipoik asit, antioksidan özellikleri nedeniyle incelenmiştir. Glutatyon, hücresel detoksifikasyon süreçlerinde yer alabilirken alfa lipoik asit, enerji üretimi ve antioksidan geri dönüşümü gibi süreçlere katılabilir. Bazı çalışmalar, her iki bileşiğin birlikte kullanıldığında belirli avantajlar sağlayabileceğini öne sürer (23).

Alfa Lipoik Asit Bağışıklığı Güçlendirir mi?

Alfa lipoik asit, antioksidan özellikleri sayesinde vücutta serbest radikaller üzerinde rol oynayabilir ve hücresel hasarı önlemeye destek olabilir. Bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri dolaylı olarak araştırılmış olsa da kesin etkileri belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır (24).

Alfa Lipoik Asit Şekeri Düşürür mü?

Çeşitli çalışmalar, glikoz metabolizmasını destekleyebileceğini göstermiştir. Bu etkisi özellikle tip 2 diyabet hastaları için araştırılmıştır ve kan şekeri seviyeleri üzerinde olumlu etkiler gözlemlenmiştir (25).

Alfa Lipoik Asit Trigliseridi Düşürür mü?

Bazı klinik araştırmalar, alfa lipoik asidin lipid profili üzerinde olumlu etkiler sağlayabileceğini göstermektedir. Özellikle trigliserid seviyelerinin düşmesine yardımcı olabileceği öne sürülmüştür, ancak uzun vadeli etkileri belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır (26).

Alfa Lipoik Asit Tansiyonu Yükseltir mi?

Alfa lipoik asidin kan basıncı üzerindeki etkileri kişiden kişiye değişebilir. Bazı araştırmalar, alfa lipoik asidin olası vazodilatasyon etkileri sayesinde kan basıncını düşürebileceğini, bazı çalışmalar ise etkisinin bireysel faktörlere bağlı olduğunu göstermektedir (27).

Alfa Lipoik Asit Böbreklere Zarar Verir mi?

Sağlıklı bireylerde alfa lipoik asidin böbreklere zarar verdiğine dair kesin bir kanıt bulunmamaktadır. Ancak böbrek hastalığı olan bireylerde yüksek oranda kullanımı dikkatli değerlendirilmelidir (28).

Alfa Lipoik Asit İştah Açar mı?

Alfa lipoik asidin metabolizma üzerindeki etkileri incelenmiştir ve bazı araştırmalar, enerji metabolizmasını etkileyerek dolaylı yoldan iştah düzenlemesinde rol oynayabileceğini öne sürmektedir. Ancak bu etki kişisel farklılıklara bağlı olabilir (29).

Alfa Lipoik Asit Ayak Yanmasına İyi Gelir mi?

Ayak yanması, genellikle sinir uçlarının zarar görmesi veya hassasiyet kazanmasıyla ortaya çıkan bir rahatsıztır ve özellikle diyabetik nöropati gibi durumlarla ilişkilendirilmektedir. Alfa lipoik asidin sinir hücreleri üzerindeki etkileri çeşitli araştırmalarda ele alınmış ve oksidatif stres seviyelerini düzenlemeye yönelik mekanizmalara dahil olduğu değerlendirilmiştir (30).

Alfa Lipoik Asit Kabızlık Yapar mı?

Sindirim sistemi üzerindeki etkileri kişiden kişiye değişebilir. Bazı kullanıcılar alfa lipoik asit kullanımının bağırsak hareketlerini etkilediğini bildirmiştir, ancak mevcut araştırmalar alfa lipoik asidin doğrudan kabızlığa neden olduğunu kesin olarak göstermemektedir (31).

Alfa Lipoik Asit Sperm Artırır mı?

Bazı araştırmalar, alfa lipoik asidin sperm kalitesi ve hareketliliği üzerinde rol alabileceğini göstermektedir. Yapılan sistematik incelemeler, alfa lipoik asidin sperm konsantrasyonu ve hareketliliği üzerinde etki sağlayabileceğini öne sürmüştür. Ancak bu konuda daha fazla klinik çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır (32).