Deve Dikeni Nedir?

Devedikeni, antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahip olan ve yaygın olarak vücudu (özellikle de karaciğeri) zehirli atıklardan arındırmak için kullanılan bir bitkidir. Bunların yanı sıra devedikeni, karaciğer hastalıkları ve safra kesesi sorunlarının çözümüne de destek olmaktadır. Sıcak bir iklim ile dünyanın birçok yerinde yetiştirilebilmesine rağmen süt devedikeni (Silybum marianum bilimsel ismine sahip), çoğunlukla Kaliforniya'da (A.B.D) yetişmektedir. Aslında devedikeni veya silimarin; kullanana sağladığı birçok fayda sayesinde, ABD'de karaciğer rahatsızlıkları için kullanılan en yaygın doğal gıda takviyesidir.

Antioksidanın ne olduğunu ve hangi besinlerde bulunduğunu öğrenmek için “Antioksidan Nedir? Antioksidan Besinler Hangileridir?” yazısını okuyabilirsiniz.

“Hepatik, galaktogog, yatıştırıcı ve safra söktürücü" olarak kabul edilen bir bitki olan devedikeninin yararları arasında; “enzim oluşumunu teşvik ederek, safra üretimini artırarak, iltihaplanmayı azaltarak ve vücut boyunca mukoza zarlarını yatıştırarak, sağlıklı sindirim fonksiyonunu desteklemek” bulunmaktadır.

Süt devedikeni aslında, 2.000 yıldır kullanılmaktadır. Bitki, Akdeniz bölgesine özgüdür ve ayçiçeği ile papatyalar gibi diğer bitkileri de içeren Asteraceae bitki ailesinin bir üyesidir. Yunan hekim ve botanikçi Dioscorides, devedikeninin iyileştirici özelliklerini M.S 40 yılında ifade eden ilk kişiydi.

Süt devedikeni adını; bitkinin yaprakları ezildiğinde akan sütlü beyaz sıvıdan (deve dikeni sütü) almaktadır. Bitkinin mevcut yaprakları da, sütün içine dalmış gibi görünmelerini sağlayan lekeli beyaz bir desene sahiptir.

Süt devedikeni, Silybum Marianum’un sağlığa faydaları nelerdir? Bir antioksidan olarak deve dikeni yararları, serbest radikal hasarına karşı savaşmaya ve hastalık gelişimine yol açabilen yaşlanma sürecini yavaşlatmaya yardımcı olan E vitamini veya C vitamini gibi diğer iyileştirici gıda maddelerine benzerdir. Özellikle bitkinin tohumları, bağışıklık sistemini arttıran ve oksidatif stresi yavaşlatan “biyoflavanoid antioksidanlar” olarak hareket eden yüksek seviyelerde “lipofilik özler” içermektedir.

Süt devedikeni, toksinleri vücuttan dışarı çekerek ve karaciğeri hasara karşı koruyarak işe yaramaktadır. Süt devedikeni bitkisinden elde edilen bir flavonoid olan silimarin geleneksel tıpta; güçlü antioksidan aktivitesi potansiyelinden dolayı, karaciğer hastalıkları için doğal bir çözüm olarak kullanılmıştır. (1)

Birçok farklı süt devedikeni faydaları olsa da doğal bir karaciğer destekçisi ve detoksifiye edicisi olduğu bilinmektedir. Bazı durumlarda devedikeni siroz, sarılık ve hepatit gibi karaciğer hastalıklarının yanı sıra safra kesesi sorunlarının tedavisine yardımcı olmak için de kullanılmaktadır.

Karaciğeriniz bir filtre gibi hareket ederek sizi; sürekli olarak günlük yaşamınızda yaygın olan toksinlerden ve vücudunuzdaki zararlı maddelerden korumak için oldukça fazla çalışmaktadır. Yapılan bir araştırmada; süt devedikeninin reçeteli ilaçlar, alkol kullanımı, antibiyotikler, kirlilik, ağır metaller vb. durumların neden olduğu karaciğer hasarlarını azalttığı ve hatta tersine çevirdiği gösterilmiştir. (2)

Piyasada çeşitli süt devedikeni ürünleri mevcuttur. Devedikeni bitkisi tohumları ve yaprakları hap, toz, tentür, ekstrakt veya çay formunda tüketilebilir. Deve dikeni tohumu aslında tamamen çiğ olarak da yenebilir ancak insanlar, daha yüksek bir doz tüketmek ve daha büyük sonuçlar elde etmek için devedikeni ekstresi veya takviyesi almayı tercih etmektedir.

Devedikeni Ne İçin Kullanılır?

Devedikeni bazen, karaciğer problemleri için doğal bir tedavi olarak kullanılmaktadır. Bu karaciğer problemleri arasında siroz, sarılık, hepatit ve safra kesesi bozuklukları sayılabilir.

Bazı iddialar devedikeninin;

• Kolesterol seviyelerini düşürerek kalbe iyi geldiğini
• Tip 2 diyabet ve sirozlu insanlarda diyabetin olumsuz etkilerini azalttığını

belirtmektedir.

Devedikeni Faydaları

1. Karaciğer Detoksifikasyonu ve Sağlığı

Karaciğer desteği ve karaciğer yardımcısı olarak devedikeni, güçlü bir karaciğer temizleyicisidir. Karaciğer tarafından işlenmiş toksinleri vücuttan çıkararak, karaciğer hücrelerinin yeniden oluşumuna ve oluşan hasarın onarılmasına yardımcı olmaktadır.

Süt devedikeni; alkol tüketiminin zararlı etkileri, gıda tedariğimizdeki pestisitler, su tedariğimizdeki ağır metaller, soluduğumuz havadaki kirlilik ve hatta zehirler de dahil olmak üzere vücuttaki toksisiteyi tersine çevirmede etkilidir.

Karaciğer, insan vücudunda yer alan en büyük iç organdır ve bir dizi önemli detoksifiye edici fonksiyonun yerine getirilmesinden sorumludur. Karaciğer sağlığı; tüm vücut boyunca dolaşımda bulunan kanın durumunu, çok fazla etkilemektedir.

Bir “kan temizleyici” olarak karaciğer; vücudun hemen hemen her sistemini desteklemek için, her gün ve her an aktif olarak kanı temizlemektedir.

2. Kansere Karşı Korunmaya Yardımcı Olabilir

Süt devedikeni tohumları, “flavoliganlar” olarak bilinen ve birkaç başka aktif bileşikten oluşan, “silimarin” adı verilen antioksidan flavonoidin yüksek bir kaynağıdır. (3) Silimarin; sahip olduğu bağışıklık sistemini güçlendirme, DNA hasarıyla savaşma ve kanserli tümör büyümesini tersine çevirme özellikleriyle kanser gelişimi riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

2007 yılında, süt devedikeninin tedavi edici özelliklerini kapsayan çok sayıda çalışmayı gözden geçirdikten sonra, Minnesota Üniversitesi araştırmacıları; İnsan prostatında, deride, göğüste ve servikal hücrelerde kanser hücresi büyümesinin engellenmesi dahil olmak üzere, silimarinin hepatoprotektif ve antikarsinojenik etkileri olduğuna dair güçlü preklinik kanıtların var olduğunu bulmuştur. (4)

3. Yüksek Kolesterolü Düşürmeye Yardımcı Olabilir

“ABD Ulusal Tıp Kütüphanesi” devedikenini, güçlü bir anti-enflamatuar olarak görmektedir. Devedikeni; oluşan iltilaplanmayı azaltarak, kanı temizleyerek ve arterler içinde oksidatif stres hasarını önleyerek, kalp sağlığına fayda sağlamakta ve yüksek kolesterol seviyelerini düşürmektedir.

Daha resmi araştırmalara ihtiyaç duyulmasına rağmen ön çalışmalar; diğer geleneksel tedavi yöntemleriyle birlikte silimarin (deve dikeni ekstresi) kullanıldığında, düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL veya “kötü”) kolesterol ve trigliserit düzeylerinin devedikeni kullanmadan önceye kıyasla, daha iyi olduğunu göstermektedir. (5)

4. Diyabeti Kontrol Etmeye veya Önlemeye Yardımcı Olabilir

Ulusal Sağlık Enstitüsü'ne göre; geleneksel tedavilerle birlikte silymarinin (devedikeni içinde bulunan ana kimyasal madde), glisemik kontrolü destekleyerek, diyabet semptomlarının kontrolüne yardımcı olabileceğini gösteren bazı çarpıcı araştırmalar bulunmaktadır. Süt devedikeni içinde bulunan antioksidanların; insüline dirençli hastalarda kan şekeri seviyelerinin düşürülmesine yardımcı olduğu, deneysel ve klinik çalışmalarda rapor edilmiştir.

Tıbbi Bitki Enstitüsündeki Farmakoloji Bölümü tarafından 2006 yılında yönetilen bir çalışmada; diyabetik hastalara dört aylık bir süre boyunca silimarin ekstresi verilmiştir. Çalışmanın sonucunda, silimarin ekstresi verilen hastaların açlık kan şekeri ve insülin seviyelerinde, plasebo alan hastalara kıyasla önemli ölçüde iyileşme gerçekleştiği bulunmuştur. 

5. Safra Kesesi Taşı Oluşumunu Önlemeye Yardımcı Olabilir

Karaciğer; yiyecekler, su ve hava yoluyla vücudumuza giren besin ve toksinlerin işlenmesine yardımcı olan büyük bir sindirim organıdır. Karaciğer; karaciğer sağlığını geliştirmek için safra kesesi, pankreas, bağırsak ve böbrekler gibi diğer sindirim organları ile birlikte çalışmaktadır. Ayrıca devedikeni de karaciğer sağlığını olumlu yönde etkilediğinden dolayı, safra kesesi ve böbrek taşlarınının oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir.

Bu konudaki araştırmalar sınırlı olsa da; süt devedikeni, safra akışını artırma ve detoksifikasyonda karaciğer ve safra kesesine yardımcı olma yeteneği sayesinde, safra kesesi taşlarının oluşumunun önlenmesinde faydalı olabilir. Safra kesesi taşları, kolesterol ve safranızdaki diğer maddeler birlikte bağlandığında oluşur. Bu problemli bir durumdur çünkü bu oluşan taşlar, zamanla daha katı hale gelebilir ve safra kesenizin iç tabakasına yerleşebilirler. (6, 7)

6. Yaşlanma Karşıtı Etkileri Vardır

Süt devedikeni antioksidanları; vücuttaki serbest radikal hasarını önlediği, kan ile sindirim sisteminden gelen kirletici madde ve atıkları temizlemeye yardımcı olduğu için yaşlanma sürecini yavaşlatmaya destek olabilir. Antioksidanların; vücudunuzu kronik hastalıklardan koruyabilme özelliği sayesinde ortaya çıkan bu yaşlanma karşıtı durum, hem cilt yüzeyiniz hem de organlarınız için geçerli olmaktadır.

Devedikeninin cilt üzerindeki koruyucu nitelikleri, yaşlanmanın gözle görülür belirtilerini azaltmak için harika olabilir. Bu nedenle deve dikeni kapsülü veya devedikeni çayı tüketmek; cilt kanseri ve sivilce, koyu lekeler, kırışıklıklar, çizgiler ve solgunluk gibi cilt hasarlarını önlemenin kolay bir yolu olabilir.