Betain Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Kullanılır? Tüm Faydaları

Betain; betaine anhydrous veya trimetilglisin (TMG) olarak da anılan ve vücutta üretilen bir maddedir. Karaciğer fonksiyonuna, hücre çoğalmasına ve karnitin yapımına yardımcı olduğu bilinir.

Sporcular tarafından tercih edilen betain, birçok farklı görevi ile öne çıkar. Besinler yoluyla vücuda alınabilen bu bileşen, aynı zamanda takviye olarak da tüketilebilir. Günümüzde betain, sıklıkla tercih edilen takviyelerin arasındadır. 

Bu yazımızda; betainin ne olduğuna, ne işe yaradığına, faydalarına, yan etkilerine, özelliklerine ve hangi besinlerde bulunduğuna detaylı olarak değineceğiz.

Betain Nedir?

Betain; betaine anhydrous veya trimetilglisin (TMG) olarak da anılan ve vücutta üretilen bir maddedir. Karaciğer fonksiyonuna, hücre çoğalmasına ve karnitin yapımına yardımcı olduğu bilinir. Aynı zamanda vücudun homosistein adı verilen bir amino asidi metabolize etmesine de yardımcı olur (1). Betain, bazı besinlerde doğal olarak bulunur veya takviye olarak alınabilir. 

TMG, DNA üretimi için gerekli olan, metilasyon adı verilen kimyasal bir süreçte yer alması ile önem taşır (2).

Betain Ne İşe Yarar?

Betain, vücuttaki hücrelerin normal işleyişini destekleyen ve karaciğer metabolizması ile homosistein seviyelerinin düzenlenmesine yardımcı olan bir bileşik olarak bilinir. Ayrıca, hücre içi sıvı dengesinin korunmasına katkı sağlayabilir. Bunun dışında karaciğer sağlığı ve enerji metabolizması gibi konularda da rol oynayabileceği düşünülmektedir  (3, 4). 

Betain Nasıl Kullanılır?

Betain, kapsül formunda genellikle su ile alınarak kullanılır. Toz formu ise su, meyve suyu veya bir içecekle karıştırılarak tüketilebilir. Kullanım şekli ve miktarı, kişisel ihtiyaçlara ve ürünün talimatlarına göre değişiklik gösterebilir. Ürün etiketinde belirtilen talimatların takip edilmesi önerilir. (5, 6).

Betain Ne Zaman Kullanılır?

Betainin Özellikleri

Betainin belli başlı özellikleri bulunur ve en önemli 3 özelliği şöyledir:

Kalp Sağlığını İyileştirmeye Yardımcı Olabilir 

Betain, kanımızda bulunan homosistein adlı amino asidin metabolize edilmesine yardımcı olan bir bileşendir. Bazı araştırmalar TMG'nin (betainin) homosisteinin kan düzeylerini azaltabileceğinden bahseder. Bu bileşiğin çok yüksek seviyelerde olmasının kalp hastalığı riski oluşturabileceği düşünülür. Bu bilgiler doğrultusunda betain, kalp sağlığı konusunda potansiyel fayda sunabilir (14).

Atletik Performansı Artırabilir

Birçok sporcunun, egzersiz performansını artırmak amacıyla TMG takviyelerini kullanıldığı bilinir. Araştırmalar, TMG takviyelerinin vücut kompozisyonunu iyileştirebileceğini ve hem dayanıklılık hem de direnç egzersizlerinde performansı artırabileceğinden bahseder (15).

Bunların yanı sıra betainin; yorgunluğu azaltma, protein üretimini artırma ve kas hücrelerine enerji sağlayan bir bileşik olan kreatin sentezini artırma gibi görevlerinin de olabileceği düşünülür (16). Bu özellikleri ise spor yaşamında takviye olarak popüler olmasını sağlar.

İnsülin Direncini Önleyebilir

Betain takviyelerinin, insülin direncini iyileştirebileceğine yönelik araştırmalar da mevcuttur. Bir araştırmaya göre, düzenli olarak betain kullanımı, insülin direncinin azalmasına yardımcı olabilir (17).

Betain İçeren Besinler

Bazı gıdalar betain içerir ve bu sayede vücuda alınabilir. Buna ek olarak bu besinlerin nasıl pişirildiği de betain oranlarını etkileyebilir (18).

Betain içeren besinlere örnek olarak aşağıdakiler verilebilir:

- Buğday kepeği

- Buğday tohumu

- Ispanak

- Kinoa

- Pancar

- Karides

- Buğday ekmeği

SIK SORULAN SORULAR 

Betain Saçta Ne İşe Yarar?

Betain, saçın nem tutma kapasitesini artırarak kuruluğu azalttığı ve saçın daha kolay şekil almasını sağladığı bilinir. Saç tellerinin nemini koruyarak sağlıklı bir görünüm de kazandırabilir (19). 

Betain Ciltte Ne İşe Yarar?

Betain, hücrelerin su tutmasına yardımcı olabileceği için cildi nemlendirebilir. Aynı zamanda cildi yatıştırıp tahrişi de azaltabilir (20).

Betain Kilo Verdirir mi?

Araştırmalar, betain takviyesinin yağ kütlesini azaltarak ve kas kütlesini artırarak vücut kompozisyonunu değiştirebileceğini göstermektedir. Ancak toplam kilo üzerindeki etkileri belirsizdir (21).

Betain Gastrite İyi Gelir mi?

Betainin, bağırsak mikrobiyotasını düzenleyebileceği ve bağırsak geçirgenliğini azaltabileceği belirtilmektedir. Bu etkiler dolaylı olarak gastrit semptomlarının yönetimine katkıda bulunabilecek özellikler olarak değerlendirilebilir. Ancak, bu konuda kesin bir fayda sağladığını doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır (22).

Betain Fitnessda Ne İşe Yarar?

Betain, direnç antrenmanları sırasında kas dayanıklılığını ve performansı destekleme potansiyeli ile dikkat çeker. Kas metabolizmasını ve protein sentezini destekleyebileceği düşünülmektedir. Ayrıca enerji üretimiyle ilgili süreçlere dolaylı katkılar sağlayabilir (23).

Betain Nasıl Elde Edilir?

Betain, doğal olarak pancar, ıspanak, buğday kepeği ve kabuklu deniz ürünleri gibi gıdalardan elde edilir. Vücutta kolinden sentezlenebilir veya takviye olarak üretilebilir (24).

Betain Hammaddesi Nedir?

Betain üretimi için temel hammadde şeker pancarıdır ve bu madde şeker rafine işlemleri sırasında çıkarılır. Sentetik betain ise trimetilamin ve asetik asit gibi kimyasal öncülerden elde edilir (25).