Burkulma ve Sakatlanmalar İçin Kullanılabilecek Fitness Ekipmanları Nelerdir?

Sporcuların muzdarip olduğu spor sakatlanmalarının önlenmesi ve basit tedavi yöntemlerinin uygulanması konusunda bilinmesi gerekenler bu makalede açıklanmaktadır. 

Spor Sakatlıkları Nelerdir?

Fitness, vücut geliştirme, kardiyo, kalistenik ve daha birçok antrenman programı ve spor dalında sakatlanma riski her zaman mevcuttur. Özellikle hareketsiz bir dönemin sonrasında yapılan egzersizlerde sakatlanma riski daha da artar. Sakatlanma, yaşlandıkça da artan bir durumdur. Eklemlerin esneklikleri yaş arttıkça azalır ve bu da sakatlanma riskini yükseltir. Burkulma sık sık karşılaşılan bir sakatlanma tipidir. Burkulan bölgeye ve bu bölgenin özelliklerine önleme ve tedavi yöntemleri tamamen değişir (1). 

En yaygın yedi spor sakatlığı şu şekilde listelenebilir: 

• Ayak bileği burkulması,
• Kasık ağrıları
• Arka adele çekmesi
• Kaval kemiği çekmesi
• Diz burkulması
• Bilek burkulması
• Patellofemoral Ağrı Sendromu
• Lateral Epikondilit (Tenisçi Dirseği) 

Burkulma ve Tendon Hasarı Nedir? 

En yaygın spor yaralanmaları burkulmalardır. Burkulma, bağların yaralanmasıdır. Bu sert bağlar eklemdeki kemikleri birbirine bağlar. Aniden sınırlarının dışına çıkmaya zorlanan bağlar deforme olur veya yaralanır (1). 

Tendon hasarı ise kasları kemiklere bağlayan kas liflerinin veya tendonların yaralanmasıdır. Bir kasın aşırı gerilmesi veya aşırı kullanılması durumlarında kas liflerinde veya tendonlarda yırtılma meydana gelebilir. 

Minnesota Üniversitesi'nde spor hekimliği doktoru ve Amerikan Spor Hekimliği Fakültesi sözcüsü William Roberts, “Bağları ve kas-tendon birimlerini yaylar gibi düşünün, doku gerilerek uzar ve normal aralığından çok fazla çekilmedikçe normal uzunluğuna döner.” şeklinde durumu açıklamıştır. Roberts’ın bahsettiği sınır aşıldığında burkulma, tendon yaralanması, ağrı ve çekmeler meydana gelebilir. 

En Yaygın Spor Yaralanmaları Nasıl Önlenir?

Bazen yaygın spor yaralanmalarını önlemek sporcuların kontrolü dışındadır ancak çoğu zaman spor yaralanmaları önlenebilir. Bazı yaralanmalar henüz harekete hazırlanılmadığı için meydana gelir. Disiplinli bir antrenman programında ise yaralanma riski minimuma düşer. 

Princeton Üniversitesi atletik tıp direktörü Margot Putukian, her sporun yaygın spor yaralanmalarını önlemek için hafif bir ısınma ile başlaması gerektiğini belirtmiştir. Putukian’a göre ısınmak, kaslara giden kan akışını artırır, sporcuları daha esnek bir hale getirir ve yaralanmaları azaltabilir. 

Putukian'a göre aşırı kullanım yaralanmaları yaygın ve önlenebilir. “Bir süre oynamadıktan sonra bir saat dışarı çıkıp topa vurmayın” diyor. Yürüyüş, koşu veya takım sporları olsun, aktiviteden önceki haftalarda ilgili kas gruplarını hafifçe çalıştırarak önce “katılım öncesi eğitim” yapın. 

Spor yaralanmalarını önlemek için yorgun hissedildiğinde ara verilmesi önerilir. Kas yorgunluğu tüm koruyucu mekanizmaları ortadan kaldırır ve sakatlanma riskini büyük ölçüde artırır. Sakatlanma, yaralanma ve burkulmalar çoğu zaman spora ara vermeyi gerektirdiğinden engellenmesi önem taşıyan negatif durumlardır. Sakatlanma dönemlerinde suyun kaldırma kuvvetinin devrede olduğu yüzme sporu yapılabilir ve hareketsizlik en aza indirgenebilir (1). 

Spor Sakatlanmaları Nasıl Tedavi Edilir?

Hafif burkulmalar ve kas zedelenmeleri gibi küçük yaralanmalar genellikle başlangıçta iki veya üç gün boyunca aşağıdaki adımlar izlenerek tedavi edilebilir:

Koruma: Etkilenen bölge daha fazla incinmesin diye korunur. Örneğin bir destek kullanılabilir.

Dinlenme: Bir süre egzersizden kaçınılır ve günlük fiziksel aktivite seviyesi azaltılır. Ayak bileğine veya dize ağırlık bindirilmez. Koltuk değneği veya baston kullanmak yardımcı olabilir. Omuz sakatlıklarında bir askı yardımcı olabilir.

Buz: Etkilenen bölgeye iki ila üç saatte bir 15-20 dakika boyunca bir buz paketi uygulanır. Buz paketinin doğrudan cilde temas ettirilmemesi önemlidir çünkü buz yanması neden meydana gelebilir.

Kompres: Şişliği sınırlamak ve azaltmak için gün boyunca elastik kompres bandajları kullanılabilir.

Yüksekte tutmak: Yaralı vücut kısmı mümkün olduğunca kalp seviyesinden yukarıda tutulur. Bu uygulama ayrıca şişmeyi azaltmaya da yardımcı olur (1). 

Burkulma ve Sakatlanmaları Önleyen ve Tedavi Eden Ekipmanlar Nelerdir? 

Aşağıda sıralanan ve faydaları açıklanan fitness aksesuar ve ürünleri burkulma ve sakatlanma riskini en aza inidir ve tedavi döneminde kullanılması önem taşır. 

1. El Bilek Burkulması İçin Sporcu Eldiveni

Sporcu eldivenleri, egzersiz yaparken yaralanmalardan, kesiklerden ve çürüklerden korunmaya yardımcı olur. Çıplak el ile kaldırılan ağırlık arasındaki sürtünmeyi en aza indirmeyi sağlar. Bu yüzden egzersiz yaparken sporcu eldiveni giymek ağırlık kaldırılırken meydana gelebilecek kayma, ters dönme veya sürtünme kaynaklı kazaları önler (2). 

2. Bilek Burkulması İçin Ağırlık Kaldırma Kayışı 

Ağırlık kaldırma kayışının iki ana amacı vardır. Ağırlık kayışı kişi dik bir pozisyondayken alt sırttaki stresi azaltır ve kaldırma kavrayış gücünü artırarak bilek burkulmasını önleyici etki yaratır (3). 

3. Diz Burkulması İçin Dizlik 

Dizlik çarpmaya karşı koruma sağlar ve diz yüksek basınca maruz kaldığında dolgu sağlamak için tasarlanmıştır. Dizlikler bisiklet, fitness, futbol, basketbol veya binicilik gibi çeşitli spor aktivitelerinde yaygın olarak kullanılır ve düşme durumunda da kullanıcıya koruma sağlar. 

4. Sporcu Sakatlıklarında Bar Pedi

Omuz, boyun veya sırt yaralanması durumlarının yaşanmaması ve ağrının olduğu durumlarda, bar pedi sporculara yardımcı olur. Sakatlanma sonrası tekrar kas inşa etmeye başlayabilmek için ağırlık kaldırmaya mümkün olduğunca çabuk geri dönmek isteyen sporculara kolaylık sağlayan bir fitness aksesuarıdır. 

5. Tedavi İçin Soğuk Tedavi Ekipmanı 

Ayak bileği burkulması, omuz saktlanması, sırt sakatlanması, ayak burkulması gibi durumlarda soğuk uygulama (soğuk kompres), kas veya eklem hasarından kaynaklanan ağrıyı hafifletmek için sıklıkla önerilir. Soğuk terapi veya kriyoterapi için buz yakması yapmayan özel tasarlanmış sporcu soğuk tedavi ekipmanları kullanılmalıdır.