Kalsiyum Sitrat Nedir? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?

Kalsiyum sitrat, yüksek biyoyararlanımı ve kolay emilim imkanı ile bilinen bir kalsiyum formudur. Kalsiyum sitrat takviyesi olarak piyasada yer alır ve genelde ek kalsiyum alımına ihtiyaç duyan bireyler için önerilir. Diğer bazı kalsiyum tuzlarının aksine kalsiyum sitratın emilimi için mide asidine ihtiyaç yoktur, bu da sindirim sorunları olan kişiler için tercih edilen bir seçenek olmasını sağlar (1,2). 

Bazı yiyeceklerde eser miktarda doğal olarak bulunmasına rağmen, doğal kaynaklarda sitrat formda önemli miktarda bulunmaz (3).

Bu yazımızda kalsiyum sitratın ne olduğunu, ne işe yaradığını, kullanım alanlarını, potansiyel faydalarını ve yan etkilerini açıklayacağız (1).

Kalsiyum Sitrat Nedir? 

Kalsiyum sitrat, sitrik asitten türetilmiş bir kalsiyum tuzudur. Bireylerin vücutlarındaki kalsiyum seviyesini desteklemek adına diyet takviyesi olarak kullanılır. Bu kalsiyum formu, çözünürlüğü ile bilinir (2,3).

Kalsiyum sitrat, öncelikli olarak diyetle yeterince kalsiyum alamayan bireylere destek olur. Kalsiyum, kas ve sinir sistemine bağlı çeşitli fizyolojik işlevler için hayati önem taşıdığından, kalsiyum sitrat takviye kullanımında sıklıkla yer alır (2,3).

Kalsiyum sitrat bazı gıda ürünlerinde katkı maddesi olarak da kullanılır. İnek sütüne alternatif, bitkisel bazlı (örneğin badem, soya veya yulaf sütü gibi) içeceklerde, fırın ürünlerinde ve bazı güçlendirilmiş içeceklerde bulunabilir (2,1).

Kalsiyum Sitrat Ne İşe Yarar?

Kalsiyum sitrat, vücuda kalsiyum desteği sağlamak amacıyla kullanılan bir takviyedir. Sindirimi kolay bir formda olması sayesinde, özellikle mide asidi düşük olan bireyler tarafından tercih edilir. Kalsiyumun vücutta etkin şekilde kullanılmasını destekleyerek, kemik ve diş yapısının korunmasına katkıda bulunabilir. Ayrıca kas kasılmaları, sinir iletimi ve enzim işleyişinde rol oynayan temel minerallerden biridir (3).

Kalsiyum Sitrat  Faydaları Nelerdir?

Kalsiyum sitrat, vücut tarafından kolay emilen bir kalsiyum formudur. Sindirim kolaylığı sayesinde vücudun ihtiyaç duyduğu kalsiyumu daha verimli bir şekilde kullanmasına yardımcı olabilir (3, 4).

Kalsiyumun vücuda faydalar şu şekilde sıralanmaktadır:*

• Normal enerji oluşum metabolizmasına katkıda bulunur.

• Normal kas fonksiyonuna katkıda bulunur.

• Sindirim enzimlerinin normal fonksiyonuna katkıda bulunur.

• Hücre bölünmesi ve özelleşmesi sürecinde görev alır.

• Normal kemiklerin korunması için gereklidir.

• Normal dişlerin korunması için gereklidir.

*20.04.2023 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan Gıda ve Takviye Edici Gıdalarda Sağlık Beyanı Kullanımı Hakkında Yönetmelik, Sayı 32169.

Kalsiyum Sitrat Zararları Var mı?

Aşırı tüketim bazı yan etkilere neden olabilir. Kalsiyum sitrat yan etkileri şunları içerebilir:

• Sindirim Rahatsızlığı: Bazı kişilerde şişkinlik veya gaz yapabilir (4).

• İlaç Etkileşimleri: Bazı antibiyotikler ve tiroid ilaçlarıyla etkileşime girebilir (5).

• Böbrek Taşı Riski: Aşırı kalsiyum alımı böbrek taşı oluşumuna katkıda bulunabilir (6).

• Hiperkalsemi: Aşırı dozda kalsiyum almak yorgunluk, mide bulantısı ve bilinç bulanıklığı gibi belirtilere yol açabilir (2).

Kalsiyum Sitrat Hangi Besinlerde Bulunur?

Kalsiyum sitrat doğada bol miktarda bulunan bir bileşik değildir ve besinlerde doğal olarak fazla miktarda bulunmaz. Ancak aşağıdaki gıdalarda kalsiyumun farklı formları mevcuttur:

• Süt ve süt ürünleri: 100 g yoğurt yaklaşık 110 mg kalsiyum içerir (3).

• Ispanak: 100 g ıspanak yaklaşık 99 mg kalsiyum içerir (1).

• Badem: 28 g badem yaklaşık 76 mg kalsiyum içerir (3).

Bunun yanı sıra kalsiyum açısından zenginleştirilmiş gıdalar da tüketilebilir. Kalsiyumla takviye edilmiş sütler, soya sütü, badem sütü ve portakal suyu gibi içecekler, diyetle yeterli kalsiyum alımını desteklemek için alternatif olabilir (7).

Kalsiyum takviyelerini incelemek için tıklayın.

Kalsiyum Sitrat Hangi Formlarda Bulunur?

Kalsiyum sitrat takviyesi, çeşitli formlarda bulunabilir. En yaygın kalsiyum sitrat formları şunlardır:

Kalsiyum Sitrat Tablet

Kalsiyum sitrat formunun en yaygın kullanılanlarından biridir. Kalsiyum sitrat tabletleri, çeşitli servis oranlarında bulunabilir. Su ile birlikte tüketilir.

Kalsiyum Sitrat Kapsül

Kapsül formu, tablet yutmakta zorlanan bireyler için yutulması daha kolay olan alternatif bir formdur.

Kalsiyum Sitrat Toz

Toz formu su, meyve suyu veya smoothie gibi içeceklerle karıştırılarak tüketilebilir. Ölçülü oranda alınarak bireysel ihtiyaçlara göre ayarlanabilir.

Kalsiyum Sitrat Ne Zaman Alınmalı?

Kalsiyum sitrat kullananlar, bu takviyeyi günün herhangi bir saatinde yemekle veya yemeksiz alabilir. Özellikle sabah ve akşam alınması, vücudun kalsiyumu gün boyunca kullanmasına yardımcı olabilir. Ayrıca demir takviyeleri veya bazı ilaçlarla etkileşime girebileceğinden, bu tür içeriklerle aynı anda alınmaması tavsiye edilir. En doğru kullanım zamanı için uzman önerisine göre hareket edilmelidir (8). 

Kalsiyum Sitrat mı Karbonat mı?

Kalsiyum sitrat ve kalsiyum karbonat arasında seçim yaparken emilim süreci en önemli faktörlerden biridir. Kalsiyum sitrat, mide asidine ihtiyaç duymadan emildiği için sindirim sorunları yaşayan kişiler için daha iyi bir seçenek olabilir. Bununla birlikte, kalsiyum karbonat daha yüksek oranda elemental kalsiyum içerir, bu da daha küçük oranda yeterli kalsiyum alımını mümkün kılabilir (9). Hangi formun tercih edilmesi gerektiği kişisel sağlık durumu ve bireysel ihtiyaçlara bağlıdır.

Kalsiyum Karbonat hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için Kalsiyum Karbonat Ne İşe Yarar, Hangi Gıdalarda Bulunur? başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz.

Kalsiyum Sitrat mı Kalsiyum Glisinat mi?

Kalsiyum sitrat, yaygın olarak bulunan ve kolayca emilen bir formdur. Kalsiyum glisinat ise şelatlı bir formdur. Bu form bazı bireyler için daha hafif ve tolere edilebilir olabilir. Glisinat formunun mide rahatsızlığı yaratma olasılığının daha düşük olduğu belirtilir (8). Hangi formun daha uygun olduğu, bireysel ihtiyaçlara bağlıdır.

Kalsiyum Sitrat Hangi Durumlarda Kullanılır?

Kalsiyum sitrat, beslenme yoluyla yeterli kalsiyum alamayan bireyler için takviye olarak kullanılır. Bazı bireyler, besinlerden yeterli kalsiyum alımı sağlayamayabilir ve ek takviyelere ihtiyaç duyabilir. Ayrıca mide asidinin düşük olduğu veya mide ile ilgili sorunların bulunduğu durumlarda da kalsiyum sitrat formu tercih edilebilir. Her bireyin kalsiyum ihtiyacı farklı olduğundan, bir sağlık uzmanına danışarak en uygun oran ve form belirlenmelidir (2,3).

Kimler Kalsiyum Sitrat Kullanabilir?

Kalsiyum sitrat genellikle çoğu birey tarafından güvenle kullanılabilir. Ancak özellikle belirli sağlık koşulları veya ilaç kullanımı olan bireylerin öncesinde bir sağlık uzmanına danışması önerilir. Hamileler, emziren anneler ve ileri yaş grupları gibi belirli popülasyonlar için kalsiyum alımının dikkatlice düzenlenmesi gerekebilir. Takviye alımına başlamadan önce mevcut sağlık durumunun değerlendirilmesi önemlidir (2,10).

Kalsiyum Sitrat Nasıl Kullanılmalıdır?

Genelde kalsiyum sitratın en iyi şekilde emilmesi için bölünmüş servis oranlarında alınması önerilir. Gün içerisinde iki veya üç defada almak, vücudun daha fazla kalsiyumu emmesini sağlayabilir. En iyi kullanım için önerilen günlük alım miktarına uyulmalı ve bir sağlık uzmanı eşliğinde kullanılmalıdır (11).

Kalsiyum Sitrat ve D Vitamini Birlikte Alınır mı?

Kalsiyum sitrat ve D vitamini genellikle birlikte alınabilir ve bu kombinasyon kalsiyumun emilimini detekleyebilir. D vitamini, bağırsaklarda kalsiyum emilimini düzenleyen önemli bir vitamindir. Özellikle güneş ışığına yeterince maruz kalamayan bireyler veya D vitamini eksikliği yaşayan kişiler için kalsiyum takviyeleri ile birlikte D vitamini almak daha etkili olabilir (12).

Araştırmalar, kalsiyum ve D vitamini birlikte takviye edildiği zaman kemik sağlığını destekleyebileceğini göstermektedir (13). Ancak bireysel ihtiyaçlar farklılık gösterebileceğinden, kullanmadan evvel bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

D vitamini hakkında bilgi edinmek ve D vitamini içeren besinleri öğrenmek için D Vitamini Hangi Besinlerde Var? başlıklı yazımızı okuyun.