Bu yazımızda, protein tozunun ne işe yaradığını, sunduğu beş önemli faydayı ve BCAA, casein, whey, bitkisel, gainer ve izole protein tozlarının öne çıkan yönlerini ayrıntılı olarak ele alacağız. Bu yazımızı okuyarak tüm protein tozu türlerinin sunduğu faydalar hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Protein tozu, sporcular ve aktif bireyler arasında yaygın olarak kullanılan bir besin takviyesidir ve çeşitli sağlık ve performans faydaları sunar. Araştırmalar, protein tozunun kas kütlesi ve gücünü artırmada etkili olduğunu göstermektedir. Özellikle direnç antrenmanları ile birlikte tüketilen whey proteini, kas kütlesi ve gücünde belirgin artışlar sağlamıştır (1), (2). Ayrıca, yaşlı bireylerde protein takviyeleri kas kütlesini ve fiziksel performansı artırabilir. Bu bireylerde protein takviyesi yapılan çalışmalarda, kas kütlesi ve fiziksel performansta iyileşmeler gözlemlenmiştir (3).
Protein tozunun ne işe yaradığı hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız protein tozu ne işe yarar yazımıza göz atabilirsiniz.
Spor yapsanız da yapmasanız da her gün belirli bir miktarda protein almanız gerekmektedir. Bu miktar gram olarak spor yapanlar için kilosunun iki katı, yapmayanlar için ise kilosu kadardır. Aldığınız protein ile birlikte gelen amino asitler, sağlığınızı korumak için vücudunuzun çeşitli bölgelerinde farklı amaçlar için kullanılırlar. Proteinin belki de en önemli faydalarından biri yeni kas dokusu inşa etmek ve hasar gören kasları onarmaktır.
Yeteri kadar protein alınmadığında vücutta yeni kas dokusu oluşmamaya başlar. Protein, aynı zamanda vücudun nitrojen dengesini de sağlar (vücut geliştiriyorsanız nitrojen seviyesi artacaktır). Aldığınız protein, yağsız kırmızı kas kütlesi denilen ‘lean body mass’i kaybetmemenize yardımcı olur.
Zayıflamaya çalışıyor ve ekmek, makarna ve pirinç gibi karbonhidratları tüketmekten kaçınıyorsanız, protein ihtiyacınız artacaktır. Yeterince et, süt, yumurta, peynir, yoğurt ya da balık gibi hayvansal proteinler almıyorsanız, protein tozu bu konuda size büyük fayda sağlayacaktır.
Yapılan birçok araştırmaya göre egzersizlerden önce ve sonra protein tüketimi, vücudun protein sentezleme hızını artırmaktadır. Spordan önce ve sonra içeceğiniz emilim hızı yüksek bir whey protein tozu, fitness hedeflerinize çok daha hızlı ulaşmanızı sağlayacaktır.
Egzersizden 45 dakika önce içeceğiniz protein shake, kaslarınızı korur ve egzersiz sırasında oluşabilecek kas yıkımını önler. Egzersiz bittikten sonra içeceğiniz protein tozu ise, vücudunuzdaki amino asit stoklarını destekleyerek kas onarımına yardımcı olur.
Whey proteini, vücut tarafından en iyi absorbe edilen proteinlerden biridir. Biyolojik değerinin tavuk ve balıktan daha yüksek olması, vücut tarafından daha iyi emilmesini sağlar. Fakat bu durum, whey proteininin tavuk ve balık yerine tüketilebileceği anlamına gelmemelidir. Sağlığınız için tüm protein kaynaklarının dengeli bir şekilde tüketilmesi gerekmektedir.
Kalsiyum, kemiklerin güçlenmesinde ve yüksek enerji seviyelerinin korunmasında önemli bir role sahiptir. Günlük kalsiyum ihtiyacınızı, süt ürünleri ya da whey proteini tüketerek giderebilirsiniz. Ortalama bir ölçek protein tozu, günlük almanız gereken kalsiyum miktarının %20’sini karşılamaktadır.
Vejetaryenlerin günlük protein ihtiyaçlarını karşılamaları et tüketenlere nazaran daha zordur. Sadece bakliyat, kuruyemiş ve sebzelerden alınan bitkisel proteinler, vücudun ihtiyacı olan proteinlerin tamamını karşılayamaz. Piyasada bulunan soya protein tozları, yumurta akı tozları ve pirinç proteini tozları gibi ürünler bu konuda vegan ve vejetaryenlere yardımcı olmaktadır.
1 adet muz, 1 bardak yağsız süt ve 1 kaşık fıstık ezmesi ile birlikte blenderda karıştıracağınız bir protein shake hazırlamak sadece 2 dakikanızı alacaktır. Ayrıca hemen tüketmeseniz bile buzdolabında birkaç saat beklemesinde sakınca yoktur. Yine 1 ölçek protein tozu, 1/3 su bardağı yulaf ezmesi ve 1-2 su bardağı su ile hazırlayacağınız protein karışımı sizi bir süreliğine idare edecektir. Böylelikle ara öğünlerinizi önceden hazırlayarak zaman kazanabilir, sağlıksız atıştırmalardan uzak durabilir, günlük kalori alımınızı da kontrol altında tutabilirsiniz.
İlginizi Çekebilecek Ürünler!
BCAA (dallı zincirli amino asitler) takviyesi, kas protein sentezini artırarak kas kütlesi ve gücünü destekler. Egzersiz sonrası BCAA kullanımı, kas protein sentezini artırarak kas hasarını azaltabilir ve iyileşmeyi hızlandırabilir (4). Bunun yanı sıra, BCAA, egzersiz sırasında yorgunluk hissini azaltabilir ve dayanıklılığı artırabilir. Özellikle yüksek yoğunluklu aralıklı koşu gibi aktivitelerde, BCAA takviyesi yorgunluğu azaltarak performansı artırabilir (5).
Casein proteini, direnç antrenmanlarıyla birlikte alındığında yağsız vücut kütlesinde artış sağlar ve kas gücünü artırır (6). Profesyonel sporcularda gece yatmadan önce tüketilen casein proteini, kas fonksiyonlarının toparlanmasını hızlandırır (7). Sabah veya akşam tüketilen casein proteini, vücut kompozisyonunu olumlu yönde etkileyerek kas kütlesinde artışa ve yağ kütlesinde azalmaya yardımcı olabilir (8).
Whey protein tozu, sporcular ve egzersiz yapan bireyler arasında popüler bir protein kaynağıdır. Araştırmalar, whey proteininin kas kütlesini artırmada ve kas protein sentezini teşvik etmede etkili olduğunu göstermektedir (9). Ayrıca, whey proteini takviyesinin egzersiz sonrası kas gücünü artırdığı ve fiziksel performansı iyileştirdiği de bulunmuştur (10).
Bitkisel protein tozları, vegan ve vejetaryen bireyler için önemli bir protein kaynağıdır. Pea protein isolate gibi bitkisel proteinler, kas protein sentezini teşvik eder ve yüksek doyma hissi sağlar, böylece kilo yönetimine yardımcı olur (11). Ayrıca, bitkisel protein tozları düşük glisemik indeksli olup, kan şekeri düzeylerini dengelemeye yardımcı olabilir (12).
Gainer protein tozları, kilo almak ve kas kütlesini artırmak isteyenler için tasarlanmıştır. Bu tür protein tozları, yüksek kalorili içerikleri sayesinde enerji sağlar ve kas büyümesini destekler (13). Gainer protein tozları ayrıca, egzersiz sonrası kas toparlanmasını hızlandırarak kas ağrısını azaltabilir (14).
İzole protein tozları, yüksek protein içeriği ve düşük yağ oranı ile bilinir. İzole soya proteini, kas protein sentezini artırarak kas kütlesi kazancını destekler ve vücut kompozisyonunu iyileştirir (15). Ayrıca, whey protein isolate, bağışıklık sistemini destekleyebilir ve antioksidan savunmayı artırabilir (16).
Protein tozunun nasıl elde edildiğini merak ediyorsanız “Protein Tozu Nasıl Yapılır?” yazımızı okuyabilirsiniz.
Gözde Doğan
Sporcu ve Diyetisyen