Selenyum Nedir, Ne İşe Yarar? Ne Zaman İçilmeli?

Selenyumun ne işe yaradığı, cilt ve saç için sunduğu faydaları, ne zaman içilebileceği, selenyum içeren besinlerin neler olduğu ve en iyi selenyum takviyesinin nasıl seçilebileceğini konu edindiğimiz bu kapsamlı rehberde selenyum hakkında aradığınız bilgileri öğrenebilirsiniz. 

Selenyum Nedir?

Selenyum, vücutta çeşitli biyolojik süreçlerde yer alan önemli bir eser element olarak bilinmektedir. Bu element, antioksidan savunma, tiroid hormonu üretimi ve bağışıklık sistemi düzenlenmesinde rol oynayan selenoproteinlerin bir bileşeni olarak tanımlanır. Selenyum genellikle tahıllar, sebzeler ve hububat gibi gıdalardan elde edilir. Ayrıca, hücrelerin serbest radikallere karşı korunmasına katkıda bulunabileceği belirtilmektedir (1).

Selenyum Ne İşe Yarar?

Selenyum, araştırmalara göre vücudun önemli işlevlerine katkıda bulunabilecek bir element olarak tanımlanmaktadır. Özellikle hücrelerin oksidatif strese karşı korunmasında ve tiroid hormonlarının düzenlenmesinde rol oynadığı gösterilmiştir. Ayrıca, bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri araştırılmış ve glutatyon peroksidaz gibi antioksidan enzimlerin işleyişine destek olabileceği bulgulanmıştır. Selenyumun bağışıklık fonksiyonlarını güçlendirme potansiyeli ile ilgili bazı bulgular mevcut olsa da, bu etkilerin tam olarak anlaşılması için daha fazla araştırma gerekmektedir (2). 

Selenyum Nasıl Kullanılır?

Selenyum, vücuda selenyum açısından zengin gıdalar veya takviye kapsüller aracılığıyla alınabilir. Doğal kaynaklar arasında tahıllar, et, deniz ürünleri ve bazı sebzeler yer alır. Yetişkinler için günlük önerilen selenyum alım miktarı genellikle 60-70 μg civarındadır. Selenyum kullananlar, takviye yoluna da başvurmaktadır. Kullanmadan evvel bir uzman ile görüşülmesi sizin için uygun olacak dozun belirlenmesi önerilir (2). 

Selenyum Ne Zaman İçilmeli?

Selenyum takviyeleri genellikle günlük doz olarak bir kez alınır ve düzenli kullanımla fayda sağlayabilir. Bu takviyelerin besinlerle birlikte alındığında emilimlerinin daha iyi olabileceği belirtilmektedir. Selenyum ne zaman alınmalı sorusuna verilebilecek en ideal cevap özellikle yağ içeren bir öğünle yemekler ile beraber tüketilmesidir. Araştırmalar bu şekilde selenyumun vücut tarafından daha etkili şekilde emilebileceği öne sürülmüştür. Bu nedenle, selenyum takviyesi alırken beslenme düzenine dikkat etmek faydalı olabilir. Ancak, uygun dozda kullanım önemlidir, çünkü aşırı selenyum alımı olumsuz etkiler yaratabilir (2). 

Selenyum Aç mı Tok mu İçilir?

Araştırmalar, selenyumun yiyeceklerle alındığında daha iyi emildiğini göstermektedir, özellikle yağ içeren besinlerle alındığında emilim oranı artar. Bu nedenle, selenyumun yemekle birlikte alınması önerilmektedir (2). 

Selenyum Nelerde Var?

Selenyum içeren besinler, bölgeye ve yiyecek türüne bağlı olarak selenyum içeriği bakımından büyük farklılıklar gösterir. Deniz ürünleri ve balıklar, genellikle en zengin kaynaklar arasındadır ve selenyum seviyeleri 100 gramda 45 μg'ye kadar çıkabilir. Yumurtalar da yaklaşık 40 μg/100 g selenyum içeriği ile orta seviyede selenyum içerir. Et ve kümes hayvanları 100 gramda ortalama 18 μg selenyum sağlar, tahıllar ve hububatlar ise 100 gramda 5 ila 10 μg arasında selenyum katkısı yapar (3).

Selenyum içeren besinler hakkında daha kapsamlı bilgi edinmek için “Selenyum İçeren Besinler” yazımıza göz atabilirsiniz.

Selenyum Faydaları Nelerdir?

Oksidatif strese karşı destek olabilir: Selenyumun, hücrelerin oksidatif strese karşı korunmasında rol oynayan selenoproteinlerin işlevine katkıda bulunduğu görülmüştür (2). 

Tiroid fonksiyonuna destek olabilir: Selenyumun, tiroid hormonlarının sentezinde yer alan enzimlerin işleyişine destek olduğu araştırmalarda gösterilmiştir (4).

Bağışıklık destekleyici etkiler gösterebilir: Selenyumun, bağışıklık sistemini destekleyen selenoproteinlerin üretiminde yer aldığı ve bu yolla bağışıklık fonksiyonlarına katkı sağladığı gözlemlenmiştir (5).

Üreme sağlığını destekleyebilir: Selenyumun sperm hareketliliği ve başarılı üreme süreçleri için önemli olduğu gösterilmiştir. Araştırmalar, selenyum eksikliğinin erkek ve kadın kısırlığı ile ilişkili olabileceğini göstermektedir (6).

Kalp fonksiyonlarını destekleyebilir: Selenyumun, oksidatif stresi azaltarak kalp ve damar sağlığını destekleyebileceği bildirilmiştir. Bazı çalışmalarda, düşük selenyum seviyelerinin artmış kardiyovasküler risklerle ilişkili olduğu gözlemlenmiştir (7).

Selenyumun Cilde Faydaları Nelerdir?

Cilt elastikiyeti: Selenyumun, antioksidan özellikleri ile cilt hücrelerini koruyarak cilt sağlığını desteklediği görülmüştür (6).

UV hasarına karşı destek: Selenyumun, cilt hücrelerini UV ışınlarının neden olabileceği oksidatif hasardan koruduğu araştırmalarda belirtilmiştir (8).

Selenyumun Saça Faydaları Nelerdir?

Selenyumun saça faydalarının arasında; saç büyümesini desteklemesi, saç dökülmesini azaltabilmesi ve saç derisine iyi gelebilmesi gibi özellikleri başlıca yer alır. 

Daha detaylı inceleyecek olursak: 

Saç Büyümesi

Selenyumun saç derisindeki sağlıklı hücre yenilenme süreçlerine katıldığı ve selenoproteinler aracılığıyla saç büyümesini desteklediği gözlemlenmiştir. Bu süreç, selenyumun özellikle saç köklerinde oksidatif stresi azaltmasıyla bağlantılıdır (2). 

Saç Dökülmesi

Selenyumun antioksidan özellikleri sayesinde oksidatif stresin azalmasına yardımcı olduğu ve bu yolla saç dökülmesinin önlenmesine katkı sağladığı araştırmalarda rapor edilmiştir. Oksidatif hasarın saç foliküllerinde birikmesini engellemek, saç sağlığını korumada önemli bir rol oynayabilir (9).

Saç Derisi

Selenyumun saç derisinin dengesini korumada rol oynadığı, cilt ve saç derisindeki hücre yenilenme süreçlerini desteklediği belirtilmektedir. Bu süreç, cilt elastikiyetini artıran antioksidan etkilerle ilişkilendirilmektedir (6).

Günlük Selenyum İhtiyacı Ne Kadar?

Günlük selenyum ihtiyacı, cinsiyet ve yaşa bağlı olarak değişir, genellikle kadınlar için 60 μg/gün, erkekler için 70 μg/gün önerilir. Selenyum günlük doz olarak bilinen bu miktar, vücudun ihtiyaç duyduğu temel selenoproteinlerin üretimi için yeterlidir, ancak aşırı alım toksisiteye yol açabilir (2). Selenyum takviyelerini kullanmadan evvel bir uzmanla görüşmeniz önerilir.

Selenyum Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Selenyum eksikliği belirtileri arasında şunlar yer alabilir: 

Kaslarda ağrı ve güçsüzlük (10)

Saç dökülmesi ve saç renginde değişiklikler (11)

Genel yorgunluk ve fiziksel zayıflık (12)

En İyi Selenyum Takviyesi Hangisi?

En iyi selenyum takviyesi, bireysel ihtiyaçlara bağlıdır. Genellikle yüksek emilim imkanı sunabileceği için selenometiyonin form önerilir. Araştırmalar, selenometiyoninin vücutta etkili bir şekilde metabolize edildiğini ve dokularda selenyum seviyelerinin artmasına katkıda bulunduğunu göstermektedir (13).

En iyi selenyum takviyelerini incelemek, yorumları okumak ve satın almak için tıklayın. 

Selenyum Ne Kadar Süre Kullanılmalı?

Selenyum takviyesi kullanım süresi, bireysel eksiklik seviyelerine ve sağlık hedeflerine göre değişir. Eksiklik durumlarında, takviyeler genellikle birkaç ay boyunca önerilir. Ancak en doğru süre bilgisi için doktora danışılmalıdır (11).

Selenyum Yan Etkileri Nelerdir?

Selenyumun yaygın yan etkileri genellikle hafif olup bulantı, ağızda metalik bir tat hissedilmesi gibi yan etkiler içerir. Nadir durumlarda, uzun süreli yüksek doz kullanımı saç dökülmesi, kırılgan tırnaklar veya cilt döküntüleri gibi belirtilere neden olabilir, ancak bu etkiler selenyum alımı normale döndüğünde tersine dönebilir (14).

Selenyum Hangi Formda Satılır?

Selenyum birçok formda bulunabilir ve en yaygın kullanılan formlarının arasında kapsül, tablet ve kozmetik ürün kategorisindeki şampuan formu yer alır. 

Selenyum Kapsül

Genellikle yutulması kolaydır ve selenyumun ölçülü oranlarda alınabilmesini sağlar, sıklıkla selenometiyonin formunda sunulur. 

Selenyum Tablet

Kapsüllere benzer şekilde, katı formda preslenmiştir ve çeşitli servis sayılarında mevcuttur.

Selenyum Şampuan

Selenyum sülfid, kepek önleyici şampuanlarda yer alır saç derisi rahatsızlıklarına yönelik kullanımı ile öne çıkar. 

SIK SORULAN SORULAR

Selenyum Kilo Aldırır mı?

Bazı araştırmalar, yüksek selenyum alımının tiroid fonksiyonlarındaki değişiklikler nedeniyle kilo artışı ile ilişkili olabileceğini göstermektedir. Yüksek dozda selenyum tüketen kişilerde, tiroid hormon seviyelerindeki değişikliklerle bağlantılı olarak kilo artışları gözlemlenmiştir (15).

Selenyum Tiroide İyi Gelir mi?

Araştırmalar, özellikle hamilelik döneminde selenyumun tiroid sağlığı üzerinde olumlu etkileri olabileceğine işaret etmektedir; bu mineralin özellikle tiroid fonksiyonlarına yönelik destekleyici bir rol oynayabileceği düşünülmektedir (16).

Cevizde Selenyum Var mı?

Ceviz selenyum içerir, ancak en yüksek selenyum kaynağı değildir. Bitkisel kaynaklarda selenyum seviyesi, büyüdükleri toprağın selenyum içeriğine bağlı olarak değişebilir (17).

Selenyum Ametal mi?

Evet, selenyum ametal olarak sınıflandırılır ve çeşitli kimyasal formlarda bulunur. Organik ve inorganik bileşikleri doğada bulunur (18).

Selenyum Zararlı mı?

Yüksek miktarlarda selenyum alımı, bazı yan etkilerin oluşmasına zemin hazırlayabilir. Ancak bu, uzun süreli aşırı tüketim durumlarında görülür (19).

Hamilelikte Selenyum Kullanılabilir mi?

Hamilelikte selenyum, özellikle tiroid sağlığını desteklemek adına kullanılabilir. Ancak hamilelik döneminde herhangi bir takviye kullanmadan evvel mutlaka doktora danışılmalıdır (20).

Selenyum Hangi Bitkilerde Bulunur?

Selenyum, birçok bitkide bulunur ve bu bitkilerin selenyum içeriği toprağın selenyum miktarına bağlıdır. En zengin kaynaklardan biri Brezilya fındığıdır (21).

Selenyum Eksikliği Neye Sebep Olur?

Selenyum eksikliği, düşük selenyum içeren topraklarda yetişen gıdaların tüketimiyle ortaya çıkabilir. Ayrıca, gastrointestinal rahatsızlıklar ve emilim sorunları da selenyum eksikliğine neden olabilir (22).

Selenyum Tansiyonu Yükseltir mi?

Selenyumun doğrudan kan basıncını artırdığına dair güçlü bir kanıt bulunmamaktadır. Bazı çalışmalar, selenyum takviyesinin damar sağlığını destekleyebileceğini göstermektedir (23).

Selenyumu Kimler Kullanamaz?

Selenyum seviyeleri yeterli olan bireylerin selenyum takviyelerinden kaçınması önerilir. Ayrıca, bazı sağlık sorunları bulunan ya da belirli ilaçları kullanan kişiler, selenyum takviyesi almadan önce mutlaka bir doktora danışmalıdır (13).

Selenyum Uyku Yapar Mı?

Selenyumun doğrudan uyku düzenleyici bir etkisi yoktur; ancak oksidatif stresin azalmasına ve tiroid fonksiyonlarının desteklenmesine katkı sağlayabilir. Bu dolaylı etkilerin uyku kalitesi üzerinde olumlu bir etki yaratabileceği düşünülse de bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır (14).

Selenyum Cinsel Gücü Artırır Mı?

Selenyumun üreme sağlığı ve sperm hareketliliği üzerindeki olumlu etkileri bilinmektedir, ancak cinsel performans veya libido üzerinde doğrudan bir etkisi olduğuna dair sınırlı kanıt bulunmaktadır (24).