Vücutta sudan sonra en çok bulunan madde proteindir. Proteinler, birbirine peptit bağlarıyla bağlanmış amino asitlerden oluşur. Amino asitler proteinleri meydana getiren yapı taşlarıdır ve dokuların yenilenmesi ve yeni kas yapımı için metabolizmanın kullandığı en önemli maddelerdendir. Amino asitlerin vücut tarafından emilimi proteinlere göre daha kolaydır. Esansiyel ve esansiyel olmayan amino asitler olarak iki farklı grupta toplanan ortalama 20 adet amino asit vardır.
Vücut bazı amino asitleri kendi üretebilir fakat bazılarını üretemediği için dışarıdan almak zorundadır. Esansiyel (temel) amino asitler, vücut tarafından üretilemez ve hayati önemi olan protein sentezinin vücutta devam etmesi için temel amino asitlerin dışarıdan besin veya takviye gıda yoluyla alınması gerekir.
Protein tüketildiği zaman, midede pepsin enzimi ile parçalanmaya başlayan ve ince bağırsaklara kadar parçalanmaya devam eden proteinler amino asitlerine ayrılır. Tekli, ikili ya da üçlü gruplara bölünen amino asitlerden tek başına olanlar kana karışarak karaciğer tarafından emilirler. Karaciğerden tekrar kana karışarak vücudun herhangi bir yerinde başka bir amino asite dönüşebilirler. Amino asitlerin tamamı tekrar protein sentezine katılmaz. Nitrojen olarak kalan kısımlar idrar olarak dışarı atılırken, karbon olarak kalanlar ise vücutta yağ depolarında saklanır.
Kompleks amino asitler, birden fazla amino asidin özel olarak formüle edilerek bir araya gelmesi ile elde edilen amino asit türüdür. Sağlık ve performans üzerinde olumlu etkileri vardır. Proteinler; kan şekerinin ani yükselmesini engeller, kas dokusu oluşturur, iyileşme dönemindeki hastalar ve uzun hareketsizlik dönemi geçiren kişilerde doku oluşumu sağlar, bağışıklık sistemini güçlendirir.
Serbest form: Sindirime uğramadan hemen emilir, kas ve dokular tarafından hemen kullanılır.
Di-Tripeptidler: Çabuk sindirilip kullanılırlar.
Protein tabletleri: Amino asitler protein zincirlerinin içindedir.
BCAA: Kas tarafından alındığında, enerjiyi açığa çıkarmak için yapıyı oluşturan bağlar parçalanır.
Amino asitler ile ilgili daha detaylı bilgiler için, "Amino Asit Nedir?" makalesine göz atabilirsiniz.
En yaygın olarak kullanılan amino asit türüdür. Her markanın tablet (hap) boyutu farklılık gösterse de genelde tablet şeklindeki amino asitler büyük olduğu için yutulmaları zor olabilir. Ortalama 15 dakikada kana karışırlar. Ilık suyla içildiğinde bu süre daha da kısalmaktadır. Fiyat olarak en uygun amino asit çeşidi tablet olanlardır. Tablet amino asitlerin tercih edilme sebepleri belirgin bir tatlarının olmaması ve kullanım kolaylıklarıdır.
Toz amino asitler su ile karıştırılarak tüketildiği için tatları belirgindir. Tablet amino asitlere göre tek avantajları kana daha hızlı karışıyor olmalarıdır.
Likit amino olarak da bilinen sıvı amino asitler çok yüksek değerde saf amino asit içerirler. Kana çok hızlı karışırlar ve doğruca kaslara etki ederler. Farklı aromalara sahiptirler. Fiyat açısından tablet ve toz amino asitlere göre daha pahalı olmalarına rağmen en çok tercih edilen amino asit türüdür.
Amino asit çeşitlerini inceleyip, satın almak istiyorsanız buraya tıklayabilirsiniz.
Ece İrim
Sporcu Beslenmesi Uzmanı & Pilates Eğitmeni