Glutamin bir çeşit amino asittir. Vücut tarafından üretilebilir, ancak bazı dönemlerde vücut sahip olduğu glutaminden daha fazlasına ihtiyaç duyabilmektedir. Bu nedenle, glutamin şartlı esansiyel amino asit olarak kabul edilir. Başka bir deyişle, vücut hastalık ya da diyet dönemleri gibi önemli koşullar altında beslenme ile glutamin alımına ihtiyaç duyabilir (1).
Glutamin içeren besinler daha çok protein oranı yüksek hayvansal kaynaklardır. Bununla birlikte bazı bitkilerde de yüksek protein bulunur. L-glutamin bulunan besinlerden bazıları aşağıdakiler gibidir:
Besin Miktarı/g | Glutamin Miktarı/g | |
Yumurta | 100 | 0,6 |
Kırmızı Et | 100 | 1,2 |
Yağsız Süt | 100 | 0,3 |
Tofu | 100 | 0,6 |
Beyaz Pirinç | 100 | 0,3 |
Mısır | 100 | 0,4 |
Glutamin, bağışıklık hücreleri olarak bilinen beyaz kan hücreleri ve bağırsak hücreleri için elzemdir. Bazı yaralanmalar, yanıklar ve ameliyatlar sebebi ile kan seviyeleri azalabilmektedir. Vücut, glutamin ihtiyacını üretim ile karşılayamadığı dönemlerde, daha fazla glutamin elde edebilmek adına kaslardaki proteinleri parçalamaya ve amino asitlerden yararlanmaya başlayabilir. Vücutta yetersiz miktarda glutamin olduğunda ise bağışıklık sistemi işlevini kaybedebilir. Böyle durumlarda, beslenme ya da takviye gıda yolu ile glutamin alınması önerilir (2). Herhangi bir sağlık probleminde ise mutlaka doktor kontrolü ile tüketilmeli, eğer doktor izni bulunmuyor ise kullanılmamalıdır.
Bağırsaklar bağışıklık sisteminin en büyük parçalarıdır. Bunun sebebi, bağışıklık sistemi için yararlı bakterilerin çoğunun ve bağışıklık hücrelerinin bağırsaklarda olmasıdır. Glutamin, tüm bu hücrelere ve bağırsaklara gereken enerji kaynağıdır.
Glutamin ayrıca vücudun geri kalanı ve bağırsaklar arasında sızan bağırsak sendromunu önleyen bir duvar görevi görür (3). Bu şekilde zararlı bakterilerin vücuda yayılması önlenebilir (4).
Bazı araştırmacılar protein oluşturulmasında görev aldığı için glutaminin kas gelişimi açısından önemini belirlemek istemişlerdir.
Bir araştırmada, 31 katılımcı iki gruba ayrılarak 6 haftalık ağırlık çalışmaları boyunca plasebo ve glutamin kullanmışlardır (5). Çalışmanın sonunda iki grubun kas gelişimleri arasında bir fark görülmemiştir. Ancak, bazı araştırmalar glutamin desteklerinin yoğun antrenman sonrası oluşan kas ağrısını azaltma ve kas onarımını güçlendirme konularında etkili olabildiğini göstermektedir (6). Başka bir çalışma, glutamin ve glutamin - karbonhidrat ikilisi desteklerinin iki saatlik bir koşu antrenmanı sonrasında yorgunluğu azaltmaya yardımcı olabileceğini belirtmektedir (7).
Günde 5 gram ile 45 gram arasında 6 haftalık glutamin takviyesi kullanımının incelendiği çalışmalar yapılmıştır (8). Herhangi bir yan etki gözlemlenmemiş olsa da, kan değerleri özel olarak incelenmemiştir. Diğer çalışmalar, 14 güne kadar kısa süreli glutamin kullanımı konusunda minimum oranda endişe duymaktadır (9). Normal beslenme düzenine glutamin eklenmesi, vücudun amino asitleri absorbe etmesi ve işlemesi sırasında değişikliklere sebep olabilir. Ancak, uzun süreli yüksek dozda kullanımı için daha fazla kaynağa ihtiyaç duyulmaktadır.
Birçok glutamin takviyesi, kullanım miktarı olarak günde maksimum 2 servis olacak şekilde 5 gram glutamin önermektedir. Glutamin kullanmadan önce ürünlerin üzerlerinde yazan kullanım talimatlarına uyulması tavsiye edilir.
Not: Herhangi bir sağlık sorununuz var ise gıda takviyelerini kullanmadan önce doktorunuza danışmanızı tavsiye ederiz.
Bora Güner
Türkiye Strongman Sporcusu